‘Getekend door een verloren verleden’ vertelt het aangrijpende verhaal van de Duitse familie Tölg die vlak na de Tweede Wereldoorlog – en van de ene op de andere dag – alles achter moest laten en een nieuw leven moest opbouwen…

‘Getekend door een verloren verleden’ vertelt het aangrijpende verhaal van de Duitse familie Tölg die vlak na de Tweede Wereldoorlog – en van de ene op de andere dag – alles achter moest laten en een nieuw leven moest opbouwen in de DDR. Dorpsgenoot Leo Heerkens brengt met dit boek een onderbelicht stuk geschiedenis onder de aandacht. Een geschiedenis die ook nog eens akelig actueel blijkt te zijn.

Leo Heerkens is al van jongs af aan geïnteresseerd in geschiedenis. Maar er boeken over schrijven deed hij pas nadat hij met pensioen ging. Toen reisde hij samen met zijn vrouw regelmatig naar hun zoon en zijn familie in Tsjechië, waar zij een camping runnen. Deze bezoekjes brachten hem op het spoor van een stuk geschiedenis dat weinig mensen kennen. ‘In het bos ontdekte ik een kruisbeeld met een Duitse tekst,’ vertelt Leo. ‘Ik vond dat merkwaardig, want waarom niet in het Tsjechisch? Ik ben me erin gaan verdiepen en kwam erachter dat in de grensregio Sudetenland eeuwenlang Duitsers en Tsjechen in harmonie samenleefden. Maar daar kwam onder invloed van de beide wereldoorlogen verandering in. De regio was afwisselend onderdeel van het Oostenrijks-Hongaarse koninkrijk, later van Tsjechoslowakije, en daarna van Nazi-Duitsland. Na WOII werd de streek weer Tsjechisch, maar de Duitstalige inwoners, de Sudeten-Duitsers, werden hardhandig en met veel geweld gedeporteerd naar Duitsland. Een stuk geschiedenis waarover niet graag gepraat werd. Niet door de Duitsers, maar ook niet door de Tsjechen zelf. Gelukkig wil de nieuwe generatie Duitsers en Tsjechen meer weten over deze geschiedenis.’

Vier getypte velletjes

Een ontmoeting met Inge Schmincke, een telg uit de familie Tölg, vormde de aanleiding tot het boek. ‘Zij maakte als 3-jarige de deportatie van haar familie mee. Ze vertelde dat haar moeder deze traumatische ervaring opgeschreven had,’ aldus Leo. Deze vier uitgetypte velletjes papier leidden uiteindelijk tot een dik 300 pagina’s tellende familiegeschiedenis. Een geschiedenis die zichzelf herhaalt.  ‘Kijk maar naar de situatie in Oekraïne. Daarom moet je geschiedenissen blijven vertellen. Niet zozeer om wat er precies gebeurd is, maar om wat je je ervan moet herinneren.’

‘Getekend door een verloren verleden’ is te bestellen via de (online) boekhandel en ligt op voorraad bij Primera Koningsoord.

Tekst: Noortje de Kok

Foto: Bas Haans

[quote:] “Ik wil geschiedenis inkleuren. Niet om het mooier te maken, maar om nuance aan te brengen.”